WNIOSKI Z KONFERENCJI

Już ponad 12 lat kanadyjska firma szantażuje gminy powiatu zawierciańskiego wizją wydobycia rud cynku i ołowiu w tym rejonie. Już kilkukrotnie przedłużała koncesje na badania tych złóż, co w historii branży wydobywczej jest kuriozalne w odniesieniu do surowców mineralnych. Tym bardziej, że owe badania oparte są głównie na bardzo obszernej dokumentacji z lat siedemdziesiątych XX wieku, która znajduje się w Państwowym Instytucie Geologicznym. Sama firma wykonała jedynie około 200 odwiertów. Wszystkie przed 2015 rokiem. Jednak przez minionych dwanaście lat nie przedstawiła oficjalnie ani jednego rocznego sprawozdania, które można nazwać choćby częściowym podsumowaniem tych prac. Zgodnie z prawem niewykonanie w terminie badań powinno skutkować odebraniem lub nieprzedłużaniem koncesji na badania (art. 29,1, 24,1,4, art. 37,1 i 2,  art. 82, ust. 2, art. 82a, ust. 1 ustawy Prawo geologiczne i górnicze). Dzieje się jednak wręcz odwrotnie.

Od ponad 12 lat gminy powiatu zawierciańskiego nie mogą w pełni wprowadzać w życie swoich strategii rozwoju. Wielu inwestorów wstrzymuje decyzje o lokowaniu swoich przedsięwzięć w tym regionie, bo nie chcą mieć po sąsiedzku trujących stawów poflotacyjnych czy zakładu przeróbki rud ołowiu, kadmu, cynku. Ma to swoje konsekwencje zwłaszcza w rozwoju branży turystycznej, na której opiera się chociażby strategia gminy Ogrodzieniec. Ten region Jury Krakowsko-Częstochowskiej (bez kopalni) jest bardzo atrakcyjnym terenem także dla osób, które chcą się tu osiedlić, zbudować swoje domy. Na tym między innymi opiera się strategia rozwoju gmin Łazy czy Poręba, ale wiele osób wstrzymuje się z decyzją lub zmienia swoje plany, bo nie chce mieć w pobliżu kopalni. Żadna gmina w powiecie zawierciańskim nie chce na swoim terenie kopalni. Wręcz przeciwnie. Chce rządowej deklaracji, że taka inwestycja nie powstanie.

Niepokojące są sygnały dotyczące zmian w ustawie Projekt zmian w ustawie prawo geologiczne i górnicze. Trudno powiedzieć, kto wpadł na pomysł, by wytrącić samorządom możliwość wstrzymania budowy kopalni na ich terenie. Jednak takie propozycje pojawiły się. Ograniczenie władzy samorządu w zakresie planowania przestrzennego i wyeliminowanie konsultacji społecznych z procesu wyznaczania ochrony złóż kopalin. Tak można najkrócej określić wnioski z projektowanej nowelizacji ustawy. Projekt zmiany ustawy PGG z 13 maja 2022 roku został napisany z punktu widzenia Głównego Geologa Kraju i podległych mu służb ze znaczącym wkładem lobby sektora wydobywczego.

Co więcej, powstała też propozycja ustanowienia złóż strategicznych dla Polski, w której znalazły się złoża rud cynku i ołowiu. Obecnie w Polsce tylko w jednym miejscu są takie złoża i projektowany zapis w ustawie to działanie na rzecz jednej firmy zagranicznej a nie rozwiązanie systemowe. Nie ma podstaw, aby w tym przypadku podejrzewać kogoś o korupcję polityczną, ale o lobbing na pewno tak. To zadziwiające, że w czasach, gdy obowiązuje nas gospodarka w cyklu zamkniętym – bezodpadowa, planuje się budowę kopalni wytwarzającej 93% odpadów zawierających toksyczne substancje. Świat dąży do recyklingu i wielokrotnym wykorzystaniu wszelkich metali, które można odzyskać. Jeśli chodzi o ołów technologie są już niemal doskonałe. W przypadku cynku tylko w znajdującej się w pobliżu powiatu zawierciańskiego Hucie Bolesław 35% cynku uzyskuje się z recyklingu.

Jakiekolwiek prace górnicze zaburzą obecne stosunki wodne w regionie zawierciańskim i będą miały wpływ na jakość wód gruntowych i podziemnych. W raporcie technicznym z 2014 roku kanadyjska firma przyznała, że zamierza dokonywać rocznie zrzutu 60 mln metrów sześciennych wody, żeby możliwe było wydobycie rud cynku i ołowiu. Cały powiat zawierciański zużywa obecnie rocznie 12 mln metrów sześciennych wody. W dobie, gdy woda staje się najważniejszym surowcem na świecie, stawianie na pierwszym miejscu wydobycie rud cynkowo-ołowianych, w środku zurbanizowanego terenu i w sąsiedztwie zabudowy mieszkalnej jest absolutnie niedopuszczalne. Wody, która zostanie zrzucona do rzek i popłynie do morza w żaden sposób nie da się odzyskać.

 

Wszystkie powyższe kwestie były poruszone podczas konferencji zorganizowanej przez Stowarzyszenie „Nie dla kopalni cynku i ołowiu” oraz Starostwo Zawierciańskie.

Na każdym z nas spoczywa odpowiedzialność za to, co pozostawimy po sobie przyszłym pokoleniom. Nasze plany rozwojowe muszą być perspektywiczne. Muszą uwzględniać nie tylko oczekiwania współczesnych, ale też zabezpieczać warunki życia dla tych, którzy przyjdą po nas. Myśl ta przyświecała uczestnikom konferencji zorganizowanej 19 października 2022 roku w siedzibie Starostwa Zawierciańskiego. Została ona podzielona na cztery panele tematyczne, w których wzięli udział eksperci. Poniżej przedstawiamy wnioski z konferencji, a także linki do poszczególnych paneli:

 

I PANEL – Woda – najważniejszy surowiec XXI wieku

Uczestnicy:

Uczestnicy panelu:

  • Marzena Sadowska – ekspert z zakresu hydrogeologii i rekultywacji,
  • Włodzimierz Wieczorek – prezes stowarzyszenia „Zielony Ring Przemszy”
  • Ryszard Woszczyk– Biegły Sądowy, prezes Zarządu Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o.  w Myszkowie, Stowarzyszenie Wodociągowców Województwa Śląskiego

WNIOSKI

  • Objęcie ochroną Głównego Zbiornika Wód Podziemnych 454 w regionie zawierciańskim i sąsiednich. GZWP 454 to najważniejsza rezerwa bardzo dobrej jakościowo wody, o którą należy dbać, zwłaszcza w kontekście zmian klimatycznych i pogłębiających się skutków suszy, która z każdym kolejnym rokiem coraz mocniej wpływa na nasze życie, środowisko i gospodarkę. Jest to rezerwa wody dla całego obszaru Śląsko – Dąbrowskiego i wymaga szczególnej ochrony.
  • Podjąć na terenie powiatu zawierciańskiego działania w celu wyeliminowania nielegalnych zrzutów ścieków poza siecią kanalizacyjną. Z danych z 2021 roku wynika, że sprzedanych zostało 3,623 mln m3 wody i jednocześnie oczyszczonych zostało 2,469 mln m3 ścieków. Wynika z tego, że 1,153 mln m3 ścieków nie trafiło do oczyszczalni.
  • Wprowadzić na terenie powiatu zawierciańskiego rozsądne i profesjonalne zasady melioracyjne.
  • Domagać się w sposób rygorystyczny przestrzegania obowiązujących przepisów, dotyczących ochrony wody.
  • Nie dopuścić do zrzutu dobrej jakościowo wody do rzek w efekcie prowadzenia działalności gospodarczej, zwłaszcza górniczej.
  • Wprowadzić na terenie powiatu zasady retencjonowania wody na każdym etapie: w przydomowych ogródkach, na ulicy, w mieście i w całej gminie, aby wykorzystywać jak najwięcej wody pochodzącej z opadów atmosferycznych.
  • Zaktywizować Zespół Konsultacyjny działający przy Staroście Zawierciańskim, m.in. do przygotowania dokumentów, które pozwolą objąć ochroną zbiorniki wód podziemnych w regionie zawierciańskim.

 

II PANEL – Rozwój regionu tak, ale jaki? Wyzwania dla zawierciańskich samorządów

Uczestnicy panelu:

  • Anna Pilarczyk – burmistrz Ogrodzieńca
  • Gabriel Dors – starosta Zawierciański
  • Łukasz Konarski – prezydent Zawiercia
  • Maciej Kaczyński – burmistrz Łaz
  • Ryszard Spyra – burmistrz Poręby
  • Katarzyna Mikuła – dyrektor Agencji Rozwoju Zawiercia

 

WNIOSKI

 

  • Rozwój przemysłu w oparciu o już istniejące branże oraz strefę przemysłową – Zawierciański Park Technologiczny.
  • Wykorzystanie w rozwoju regionu nowych rozwiązań komunikacyjnych: obwodnica Zawiercia, nowa linia kolejowa, dwa porty lotnicze (Pyrzowice, Balice).
  • Rozwój stref gospodarczych na terenie poszczególnych gmin zawierciańskich
  • Promocja przedsiębiorstw, które pozyskują surowce z odpadów, recyklingu.
  • Reaktywowanie wspólnych spotkań przedstawicieli wszystkich gmin zawierciańskich, w celu wymiany informacji i podejmowania wspólnych działań na rzecz rozwoju regionu.
  • Aktywizacja Zespołu Konsultacyjnego przy Staroście Zawierciańskim. Zespół w imieniu całego regionu może podjąć działania, aby nie dopuścić do budowy kopalni cynku i ołowiu.
  • Dążenie do otrzymania rządowych deklaracji zablokowania inwestycji górniczych na terenie powiatu zawierciańskiego. Taka wizja odstrasza obecnie potencjalnych inwestorów i osoby, które chciałyby w tym regionie zamieszkać. Blokuje też inwestycje w turystykę. Powoduje, że gminne strategie rozwoju nie mogą być realizowane w pełni.

 

III PANEL – Czy na środowisku można zarabiać?

Uczestnicy panelu:

Jacek Biskupski – członek Polskiej Akademii Nauk, ekspert w zakresie OZE

Wojciech Więcławik – wiceprezes CMC Poland

 

WNIOSKI

  • Należy poczynić starania w zakresie rozbudowy możliwości przesyłu energii w regionie zawierciańskim. Od tego zależy rozwój Odnawialnych Źródeł Energii i energetyki rozproszonej.
  • Zmiany w przepisach i rozwój linii bezpośrednich jest szansą dla zawierciańskich przedsiębiorstw na bardziej efektywne pozyskiwanie energii
  • Należy dążyć do tego, aby energia była wytwarzana, dystrybuowana i wykorzystywana lokalnie.
  • Przyszłość kolejnych pokoleń jest związana z OZE, gdzie powstaje coraz więcej nowych miejsc pracy, a nie z energetyką zawodową czy przemysłem wydobywczym.
  • Należy wspierać lokalne przedsiębiorstwa, aby jak największy procent zużywanej przez nie energii było energią zieloną. Już dziś energia zielona stanowi 30% energii zużywanej przez najbardziej energochłonną w regionie hutę stali w Zawierciu.
  • Należy podejmować wspólne działania przez przedsiębiorców i samorządowców, aby doprowadzić do zmian ustawowych w zakresie OZE, a zwłaszcza w kwestii energetyki wiatrowej i likwidacji obowiązującej zasady 10h
  • Władze samorządowe powinny wspierać przedsiębiorców, którzy planują budowę instalacji fotowoltaicznych. Dzięki temu mogą oni stać się bardziej konkurencyjni na rynku.
  • Należy wspierać i promować rozwój biogazowni na terenie powiatu zawierciańskiego – region jest największym powiatem rolniczym w woj. śląskim.

 

IV PANEL – Co po nas zostanie? Skutki działań gospodarczych dla przyszłych pokoleń

 

Uczestnicy panelu:

  • Dr Piotr Syryczyński – analityk techniczny
  • Tomasz Żołądź – wiceburmistrz Trzebini

WNIOSKI

Żadna kopalnia podziemna czy naziemna nie jest obojętna dla środowiska i życia ludzi. Skutki jej eksploatacji odczuwa się w czasie jej budowy, eksploatacji i dziesiątków albo i setek lat po wyłączeniu z eksploatacji.

 Linki do poszczególnych paneli:

 I PANEL

https://www.youtube.com/watch?v=jAr5yNErmes

II PANEL

https://www.youtube.com/watch?v=sjjwIROs6Cg

III PANEL

https://www.youtube.com/watch?v=_T5vqR7YmWY

IV PANEL

https://www.youtube.com/watch?v=xCkgsv6hf5A